W swojej encyklice Humanae vitae (nr 9) papież Paweł VI ukazuje cztery podstawowe znamiona miłości małżeńskiej. Dziś spróbujemy poddać naszej refleksji pierwsze z nich: miłość ludzką.

Miłość - co to takiego?

Zanim przejdziemy do głównego zagadnienia naszych rozważań, warto uświadomić sobie, czym jest miłość. Najprościej rzecz ujmując, miłość jest wyborem osoby, której składa się w darze własne "ja". Za tak pojętą definicją miłości podąża pragnienie dobra, które realizuje się poprzez ten wzajemny dar. Każdy bowiem dar ze swej natury ukierunkowany jest na dobro drugiej osoby. Najpełniej ta definicja wybrzmiewa w języku włoskim: ti voglio tanto bene - wyznanie to dosłownie głosi: "chcę ci bardzo dobrze". A zatem miłość jest pragnieniem szeroko pojętego dobra tak, jakby chodziło o mnie samego, które obejmuje całą osobę ludzką.

Człowiekiem jestem

Cogito ergo sum - powiedział znany francuski filozof Kartezjusz. To zdanie, wyrażone w stronie czynnej czasu teraźniejszego, głosi: "Myślę, więc jestem". Wyraża ono potęgę ludzkiego rozumu, graniczącą ze zdolnością autokreacji.

Inny współczesny myśliciel, Karl Rahner, wyraził to samo zdanie w stronie biernej: Cogitor, ergo sum - co wyraża głęboką prawdę o pochodzeniu człowieka: "Jestem pomyślany, więc jestem" - Ktoś z miłością o mnie pomyślał. Byłem imiennie w Jego umyśle, zanim wszechświat powstał. On wciąż o mnie myśli, dlatego wciąż jestem. Jego dążeniem nie jest unicestwienie człowieka, lecz doprowadzenie go do pełni zjednoczenia ze sobą.

W tym tajemniczym planie miłości Bóg wyposażył człowieka w całą gamę właściwych dla osiągnięcia tego celu władz. Oprócz bowiem pierwiastka duchowego (nieśmiertelna dusza) i materialnego (ciało), człowiek został wyposażony w całe bogactwo życia psychicznego, intelektualnego, zmysłowego, emocjonalnego.

Ponadto, Stwórca zamyślił sobie, by ów plan zbawienia realizował człowiek we wspólnocie osób, w miłości - na wzór Trójcy Świętej.

W tym kontekście owa pełnia człowieczeństwa dokonuje się w miłości Boga. Każdy zaś grzech jest zaprzeczeniem tej miłości i pewną ujmą na człowieczeństwie.

Miłość osoby do osoby

Na wzór Osób Boskich człowiek realizuje w swoim życiu plan miłości. Jedną z form realizacji tego przedsięwzięcia jest małżeństwo, w którym wspólnota osób we wzajemnej miłości zdąża do urzeczywistnienia w swoim życiu Bożej miłości. Małżeństwo bowiem nie jest kochaniem tylko siebie nawzajem, lecz pomiędzy męża i żonę w sakramencie małżeństwa wchodzi Bóg, nadając niebywałą rangę ludzkiej miłości i dając jej siłę, która prowadzi człowieka ku pełni miłości w zjednoczeniu z Bogiem.

Miłość - obdarzanie dobrem

Każde z wymienionych powyżej składowych ludzkiego bytu karmi się właściwym dla siebie aktem miłości. Kochać zatem oznacza otoczyć obiektywnym dobrem każdą ze sfer ludzkiej istoty. Ważnym zadaniem każdego małżonka w tym kontekście jest realność i obiektywizm tego dobra. Człowiek bowiem niejednokrotnie, "pływając" w przestrzeni własnych wyobrażeń, kocha nie realną osobę, lecz własne o niej wyobrażenie. W tym też nurcie może postrzegać jej dobro, które w rzeczywistości będzie egoistycznym narzuceniem subiektywnego pojęcia dobra.

Dwoje ludzi w kryzysie małżeńskim siadło wobec kapłana i zaczęli na podanych im kartkach spisywać powody, dla których się pobrali. Każde z nich napisało wiele dobrych, ale tylko dla siebie powodów. Jedno oczekiwało od drugiego, co może dać, nie dając nic z siebie. On chciał mieć obiad, czyste koszule i trochę rozkoszy dla ciała; ona chciała uwolnić się od rodziców i znaleźć mężczyznę, by nie być starą panną. O miłości nic tam nie było. Para egoistów o roszczeniowym nastawieniu do siebie.

Miłość konsekrująca

Pragnienie dobra drugiego jak dla siebie samego. Najwyższym dobrem człowieka jest Bóg. A zatem pragnienie dla drugiej osoby dobra absolutnego jest pragnieniem Boga. W ten sposób miłość małżeńska jest miłością konsekrującą; miłością, która wyłącza małżonków ze wszystkiego, co pospolite i ziemskie, a ukierunkowuje ich wzrok i dążenia ku górze, gdzie przebywa Chrystus. Małżeństwo bowiem jest środkiem i przestrzenią zbawienia.

Oskar i Daria - małżeństwo z sześcioletnim stażem. Ich dzień zaczyna się bladym świtem od modlitwy brewiarzowej, codzienna medytacja nad słowem Bożym, adoracja Najświętszego Sakramentu, Msza święta, małżeńskie piesze pielgrzymki do sanktuarium Świętej Rodziny w Miedniewicach, raz w miesiącu dzień skupienia w absolutnej ciszy. A przecież oboje pracują, załatwiają tysiące spraw dnia codziennego, jedzą, śpią, robią zakupy, płacą rachunki, oddają do serwisu swój zdezelowany samochód itd. [...].